Marieke vertelde over Volts beslissing om X te verlaten. Volgens haar is het platform uitgegroeid tot een propagandamachine, waar normale interactie niet langer mogelijk is. De overstap naar kleinere platforms zoals Bluesky werd ingegeven door principes, maar leverde onverwachte voordelen op. Zo nam het aantal fysieke bedreigingen tegen politici af, vertelde Marieke. Toch blijft het bereik een uitdaging. Hoe bereik je een breed publiek op kleinere platforms? En hoe voorkom je dat alternatieven slechts niche-omgevingen blijven?

Daarmee verschoof de discussie naar de spanning tussen strategie en schaalbaarheid. Nanda sprak over de noodzaak van interoperabiliteit (het vermogen van platforms om met elkaar te communiceren) als voorwaarde voor succesvolle overstappen. Wetgeving kan hier een belangrijke rol in spelen, bijvoorbeeld door standaarden op te leggen of het monopolie van grote techbedrijven te doorbreken. Marieke vond dat Nederland hierin Europees het voortouw zou moeten nemen, bijvoorbeeld via investeringen in publieke alternatieven.

Jeroen plaatste de kanttekening dat niet elke oplossing digitaal hoeft te zijn. Ook het versterken van offline interactie – van buurthuizen tot bibliotheken – zag hij als belangrijk tegenwicht tegen de vluchtigheid en fragmentatie van online communicatie. Jeroen: “Niet iedereen voelt zich thuis in digitale ruimtes, en dat moet serieus genomen worden als we streven naar een inclusieve democratie.” 

Citizen science

De derde en laatste sessie van het symposium werd gepresenteerd door Thijs van Schaik en Tom Kerssemakers, die voor Charge een citizen science-pilot leiden. Met enthousiasme vertelden ze over hun ervaring als burgeronderzoekers. In klein teamverband doen zij onderzoek naar hoe zorgstelsels in Europa van elkaar verschillen. Van wachttijden tot kosten, van toegankelijkheid tot patiënttevredenheid. Europese landen blijken onderverdeeld te kunnen worden in verschillende modellen, zoals national health services of social health insurance, met elk duidelijke voor- en nadelen. Daarnaast kijkt de groep waar lidstaten grensoverstijgend samenwerken én waar nog mogelijkheden voor Europese samenwerking liggen. Er ontstond een levendige discussie met veel vragen uit de zaal, waaruit bleek dat het door de groep uitgevoerde vergelijkend Europees onderzoek als zeer nuttig voor andere afdelingen en initiatieven binnen Volt werd beschouwd.

Met de pilot laat Charge, naast inzicht in de Europese zorgmodellen, ook zien hoe niet-wetenschappers actief kunnen bijdragen aan wetenschap. Charge werkt momenteel aan citizen science-aanbevelingen op basis van deze pilot om te delen binnen en buiten Volt. 

Hoe we onze veiligheid organiseren, hoe we onze digitale ruimte vormgeven en hoe we ons zorgsysteem inrichten: tijdens het Charge-symposium werd op drie fronten gewerkt aan de toekomst van democratie en Europese integratie. De doordachte vergezichten die op het podium werden gedeeld, boden hoop, maar lieten ook zien dat er werk aan de winkel is. Duidelijk werd dat de toekomst vraagt om ontwerpers: mensen die samen durven denken, onderzoeken en bouwen.