Eerder dook Charge voor de serie ‘Europa onder de loep’ in de belangrijkste Europese instellingen. Nu is het tijd voor de hardst nodige hervormingen. Wat als Europa onder het mes gaat? Vandaag bespreken we de oprichting van een permanent Europees burgerberaad.

Europese burgers stemmen eens in de vijf jaar voor het Europees Parlement, maar verder blijft hun invloed op de koers van Europa beperkt. Dit voedt het gevoel dat de EU ver van hen afstaat, terwijl het Europese beleid hun leven elke dag beïnvloedt. Burgers moeten daarom actief kunnen meedenken en meepraten over de koers van Europa: niet alleen via gekozen vertegenwoordigers, maar ook rechtstreeks. Een permanent Europees burgerberaad, een plek waar gelote burgers meedenken over Europees beleid, kan daarin voorzien. 

Voor veel Europeanen voelt de EU als een ver-van-mijn-bedshow. De afstand tussen “Brussel” en burgers is groot, en dat belemmert de mate waarin burgers zich vertegenwoordigd voelen. Die kloof wordt kleiner als burgers actief kunnen meepraten over de toekomst van Europa. Burgerparticipatie op EU-niveau gaat dan ook verder dan stemmen voor het Europees Parlement: het draait om meedenken, agenderen en feedback geven – op een manier die serieus wordt genomen.

Hoewel de EU wel enkele middelen biedt voor burgerparticipatie, schieten deze in de praktijk te kort. Neem bijvoorbeeld het Europees burgerinitiatief: hier kunnen minstens 1 miljoen burgers uit ten minste 7 lidstaten de Europese Commissie uitnodigen om een wetsvoorstel in te dienen. Naast dat zo’n initiatief aan allerlei complexe eisen moet voldoen, stelt het de Europese Commissie niet verplicht om actie te ondernemen. Dat maakt het proces omslachtig en vrijblijvend. Een experiment als de Conferentie over de Toekomst van Europa liet zien hoe waardevol een goed opgezet participatieproces kan zijn, maar ook hoe snel zulke initiatieven vervliegen als er geen opvolging is.